Akut Lenfoblastik Lösemi Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL), akut lenfositik lösemi ya da akut lenfoid lösemi olarak da bilinen, kanın ve kemik iliğinin hızlı seyreden bir tür kanseridir. Tedavi edilmediği takdirde hızla kötüleşir. Çocukluk döneminde en sık görülen kanser türüdür; yetişkinlerde ise her 100.000 kişiden 1-2'sinde görülür. Beyaz kan hücrelerinden olan lenfositler, kemik iliğindeki öncü hücreler olan lenfoblastlardan oluşur. Akut lenfoblastik lösemi, lenfoblastların olgunlaşma sürecinin bozulması sonucunda anormal hücrelerin kontrolsüz bir şekilde aşırı çoğalmasıyla meydana gelir. Bu anormal hücreler, yani lösemi hücreleri, işlevsizdir ve hızla çoğalarak normal hücrelerin yerini alır, hastalık belirtilerine neden olurlar. Risk Faktörleri Çocukluk çağı lösemilerinin %80'i ALL iken, tüm yetişkin lösemilerinin %20'sini oluşturur. ALL'de risk faktörleri, bir hastalığa yakalanma olasılığını artıran faktörlerdir. Bir risk faktörü taşımak, mutlaka kansere yakalanılacağı anlamına gelmez; aynı şekilde, herhangi bir risk faktörü taşımayan kişiler de kansere yakalanabilir. ALL'nin sebebi tam olarak bilinmemektedir. Çoğu vakada belirgin bir neden bulunmamakla birlikte, aşağıdaki faktörler ALL için olası risk faktörleri olarak belirlenmiştir:
Bazı genetik anormalliklerle ilişkilendirilmesine rağmen, ALL kalıtsal bir hastalık değildir. Aynı zamanda bulaşıcı bir hastalık da değildir. Belirtiler ALL'de lösemik hücreler, kemik iliğinde ve kanda kontrolsüz bir şekilde hızla arttıkça sağlıklı diğer hücreler yeteri kadar üretilemez ve görevlerini yerine getiremezler. Bu durumun sonucunda ortaya çıkan belirtiler şunlardır:
Bu belirtiler görüldüğünde mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Ancak, bu belirtiler ALL'de olabileceği gibi, birçok farklı hastalıkta da bulunabilir. Teşhis Yöntemleri Teşhis için kullanılan yöntemler şunlardır: Anamnez ve Fizik Muayene Geçmişteki hastalıklar ve alınan tedaviler öğrenilir. Fizik muayene ile büyümüş karaciğer, dalak, lenf bezleri, morluklar, deride kanama odakları ve ateş yüksekliği belirlenir. Tam Kan Sayımı ve Biyokimyasal Tetkikler Beyaz kan hücreleri miktarı çoğunlukla yüksek ya da düşük, hatta normal çıkabilir. Hemoglobin oranı ölçülür, kansızlık ve trombosit düşüklüğü genellikle bulunur. Periferik Kan Yayması Kan hücrelerinin çeşitleri, bunların birbirlerine oranları, yaklaşık olarak miktarları, hücrelerin biçimlerindeki farklılıklar ve çevre kanına çıkan anormal hücreler belirlenir. Kemik İliği Aspirasyonu ve Biyopsisi Leğen kemiği, lokal veya genel anestezi ile uyuşturulur, iliğin alınacağı çevre temizlenir, özel bir iğne yardımı ile girilerek enjektör yardımı ile kemik iliği örneği alınır. Hasta ağrı hissetmez, ancak lokal anestezi ile yapılmışsa iliğin çekilmesi sırasında vakuma bağlı olarak bir çekilme hissi duyulabilir. Biyopside ise özel biyopsi iğnesi yardımı ile girilir ve küçük bir örnek alınır. Kemik iliği aspirasyon ve biyopsi numuneleri, hematolog ve patolog tarafından mikroskop altında incelenir. Ayrıca, kromozom anormalliklerinin belirlenmesi için aspirasyon örneğinden çeşitli kromozom inceleme testleri istenir. Akut Lenfoblastik Lösemi, erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir. Bu nedenle, yukarıda belirtilen semptomlardan herhangi biri gözlemlendiğinde derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulması önemlidir. |